Sakarya'da fındıkla ilgili sorunların ele alındığı toplantıda konuşan Ulusal Fındık Konseyi Başkanı Sabahattin Aslantürk, Türkiye Mahsuller Ofisi'nin (TMO), 2008 alım döneminde Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği'yle (FİSKOBİRLİK) birlikte hareket etmesi gerektiğini söyledi.
Karadeniz Bölgesi Ticaret Borsaları Ortak Toplantısı, Sapanca Güral Otel'de gerçekleştirildi. Düzce, Trabzon, Giresun, Çarşamba, Akyazı, Adapazarı, Terme Ticaret Borsa Odaları yöneticilerin katıldığı toplantıda konuşan Trabzon Ticaret Borsası Yönetim Kurulu ve Ulusal Fındık Konseyi Başkanı Sabahattin Arslantürk, fındıkta emanetçilik sisteminin olumsuzluklarına değinerek, "Devlet müdahalesi olmaksızın lisanlı depoculuk sistemi devreye girene kadar, sezon başında yaşanan arzı baskını azaltmak ve piyasada mevcut olan emanetçilik sisteminin olumsuzluklarını ortadan kaldırmak gerekecektir.
Bu sezon yeni uygulanacak bu sisteme yönlendirmek amacıyla üreticilere, TMO'nun depolarına teslim ettikleri ürünler karşılığında kendilerine verilecek makbuz senedine istinaden avans verilebilir. Bu avans birinci standart bölge için kilo başına 2 YTL, 2. standart bölge için 1,5 YTL olarak uygulanabilir. Bu uygulamayla TMO'nun 300 bin ton fındığı emanete almasının devlete maliyeti, sadece avans olarak verdiği 525 milyon YTL
faiz depolama ve işletme giderleri olacaktır" dedi.
Aslantürk, konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
"Tarım Kanunu'nda belirtilen özel depolama yardımı ve piyasa düzenlemeleri ve tarım havzaları desteklerine dayanarak verilebilecek bu avans için gereken finansman ile bütün genel giderler, hazine tarafından karşılanmalıdır. 2008 fındık sezonun yakın olması nedeniyle uygulamada gerekecek finansmanın kaynağı, bu sezon için hazine tarafından sağlanmalıdır. Takip edecek dönemlerde bütçe desteğine ek olarak halen TMO'nun stoklarında bulunan fındıkların değerlendirilmesinden elde edilebilecek gelirle
kullanılabilir. Bu öneriler, lisanlı depoculuk sistemiyle fındık ihtisas borsasının altyapısının oluşmasında katkı sağlayacaktır.
Sistemin başarılı olması için TMO'nun FİSKOBİRLİK ile 2008 alım döneminde birlikte hareket etmesi, depo ve alım organizasyonlarını da devreye sokarak, sistemin finansman kaynağının hazine tarafından sezon öncesinde aktif hale getirilmesi gerekir. Önerilen bu sistem tarım kanunun tarımsal destekleme amacı ve ilkelerini içeren maddesiyle uyuşmaktadır."
Fındığı yetiştiği bölgelerin 1. ve 2. standart olarak 2'ye ayrıldığını ifade eden Arslantürk, "Fındıkta tek ürünün yetiştirilebildiği, başka da bir alternatifin olmadığı 1. standart bölgedeki eğimli arazilerde en uygun araç ve gereçlerin kullanımına uygun yol ve şartlar müsait olmadığından tüm işlemler, insan gücüyle yapılabilmektedir. Bu nedenle üretimde verim düşük, maliyetler yüksektir. Bunun için 1. ve 2. bölgelerde üretilen fındıktan maliyet unsurları coğrafi şartlara eşit olmadığından desteklenme ve fındık fiyatlarının tespitinde, sosyal devlet anlayışına bağlı olarak standart bölgelerdeki bu farklılıklar dikkate alınmalıdır. Tarımda verim ve kaliteyi artırmak ve gıda güvenliğini sağlamak için teşviklerin doğru zamanda doğru kişileri gerçek değerler üzerinden uygulanması gerekmedir" dedi.
Akyazı Ticaret Borsası Başkanı Şener Bayraktar ise tarım sektöründe planlamanın gerçekleştirilemediğini belirterek, "Sürdürülebilir politikalar yok. Seçimlerden sonra farklı politikalar uygulanıyor. Bunun başarı getirmesi mümkün değil. Siyasetçi ve üreticilerin asgari müştereklerde buluşması lazım. Fındık üretim alanlarına sınırlama getirilmeli. Fındığı söktüreceğiz derken, daha fazla ekildi. Siyasilerde kalıcı çözüm üretecek irade ortaya koymalı ve bu irade seçimden seçime değişmemeli.
Fındık tanıtım grubu başarıya ulaşamadı. Yıllar itibariyle fındık satışlarında artış olmadı. Bu gruba milyonlarca YTL aktarıldı. Bu çalışmalar yerine fındığın değerlendirilmesine yönelik faklı alanlar bulabilirsek, daha olumlu sonuçlar elde edebiliriz" dedi. Çin'in dünyadaki büyük tüketim pazarlarından biri olduğunu kaydeden Bayraktar, "Çin, Türkiye için büyük bir pazar. Çinlilerin damak tadı oluşturmak için damak tadı oluşturmalıyız. Fındıklarımızı depolarda çürüteceğimize düşük fiyatlarda Çinlilere satabiliriz.
Ulusal Fındık Konseyi amacına uygun çalıştırılabilirse fındık üreticileri için büyük bir şanstır. Asgari müştereklerde buluşarak, ortak bir platform oluşturabiliriz. 2008 fındık rekoltesi için herkes farklı tahminlerde bulunuyor. TZOB, ÇKS'ye kayıtlı çiftçiler esas alarak 728 bin tonluk rekolte öngörüyor. Fakat fındık üretimi sadece kayıtlı alanlarda yapılmıyor.
İhracatçılar da 900 bin tonluk üretim bekliyor. Bu farklı tahminlerin ortadan kaldırılması ve kesin bir tahmin yapılması lazım. Türkiye ne kadar fındığı ne kadar alanda ürettiğini bilmiyor. Bu konu planlama önem arz ettiği için bir an önce çözüm kavuşturulmalı" ifadelerini kullandı.