Başkan Şahin uyardı

Ordu Ticaret ve Sanayi Odası (OTSO) Başkanı Servet Şahin, hükümetin halen tartışma konusu olan fındık kararnamesinin üretici açısından birçok sorun ortaya çıkaracağı uyarısında bulundu.

Şahin, "Fındık sektöründe TMO'nun devre dışı kalması iyi olmadı. Sektörün güçlü ve regülatör bir kuruma ihtiyacı var. Bu sistemde üretici ve serbest piyasa değil, dış alıcılar karlı çıkacaktır" dedi.


Oda binasında düzenlediği basın toplantısında açıklamalarda bulunan Şahin, üretici camiasının Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) piyasadan çekilmesine hazır olmadığını belirtti. TMO'nun piyasadan çekilme kararının erken olduğunu düşündüklerini belirten Şahin, "Piyasa TMO'nun devre dışı kalmasına hazır değil" diye konuştu.


Üreticilere dönüm başına verilecek olan 150 liranın haksızlığa yol açabileceğini kaydeden Şahin, "100 dönüm arazi ile 10 dönüm arazisi olanlara aynı kriter üzerinden destek verilmiştir. Uygulamanın bu şekilde olması sadece fındık gelirine bağlı olan küçük arazide üretici açısından gerekli sosyal ve iktisadi refahı sağlamaktan uzak kalabilir" diye konuştu. Şahin, 150 lira destek için başvuruların en son aralık ayı sonuna kadar yapılması ve ödemenin gelecek yıl içinde belirsiz bir zamana bırakılmasının da üreticiye ve piyasaya fayda sağlayamayacağını belirtti.

"OVALAR FINDIĞI SÖKER Mİ?"
Fındık alanlarının sınırlandırılması ile ilgili şüpheleri olduğunu kaydeden Şahin, şöyle konuştu: "Çarşamba ovasında, Bafra ovasında veya Hendek Düzce'de üretici, fındığı söküp pirince, sebzeye veya şeker pancarına döner mi? Burada sadece sökme ve ürün desteği yeterli mi? Bunda şüphemiz var. Alternatif üründe piyasa şartları ve fiyatı çok önem kazanıyor. Yani, üretici fındığı söküp öyle bir ürün istihsal etmeli ki, fındıktan daha iyi bir verim ve hasılat almalı. İşte burada o ürün hangisi olacak? Üretici
bunu nasıl seçecek? Kanaatimce alternatif ürünün kendisi de desteklenmeli. Burada uygulama zorluğu ortaya çıkıyor. Yönetmelikteki TMO'nun sektör dışı bırakılması ile ortaya çıkan boşluk asıl endişeyi ortaya çıkaran husustur."


Fındığın inisiyatifinin serbest piyasaya bırakılmasının yanlış olduğunu dile getiren Şahin, sektörde TMO veya güçlü bir FİSKOBİRLİK'in mutlaka olması gerektiğine dikkat çekti. Şahin, şöyle devam etti: "TMO ve FİSKOBİRLİK yok. Serbest piyasada fiyatı kim belirleyecek? Arz talep dengesi nasıl oluşturulacak? 650 bin ton fındık olduğu takdirde 2007'nin fiyatları ile hareket edersek 4 lira üzerinden 2 milyar 600 milyon lira satış hasılatı olan bir değere ulaşırız. Her yıl ürünün yüzde 40'ı bir ay içerisinde pazara sunulur.

Bu da yaklaşık 1 milyar liralık bir değer ortaya çıkarır. Şimdi fındığı işleyen veya alıp ihraç eden ihracatçıların toplamı bir elin parmakları kadar. Hepsini toplasanız 8-9 firma ortaya çıkar. Yani neticede bu ürünü 10-12 firma dış pazara sunacak ve değerlendirecek demektir. En büyüğünün hatta ISO 500 arasına giren firmalarımızın net aktif varlıkları ve sermayelerini inceleyelim. Oluşan piyasa değerinin kaçta kaçıdır? 1 milyar liralık alım yoğunluğunu kaldırabilirler mi? İşte serbest piyasa
arz yoğunluğunun olduğu dönemde bir regülatör kuruluş olmadığı takdirde fındık alımı asgariye düşecektir. Yani 10 dönüm arazide 700-800 kilo fındık üreten, eylül ayında üretim giderleri, eğitim masrafları, sağlık giderleri ve gıda ihtiyacı gibi zorunlu asgari ihtiyaçlar sebebi ile fındığını satmak zorunda kalan üreticinin bulunduğu ortamda regülatör bir kuruluş olmadığı takdirde serbest piyasa fiyatlarını dış alıcıların belirleyeceğinden hiç şüphe yoktur"

"DEHŞET SENARYOSU"
Şahin, böyle bir durumda ortaya çıkacak 'dehşet senaryosunu' şöyle özetledi: "Avrupa'daki 10-12 firma bu sene ekim ayı başına kadar fındık almıyorum, stokum var desin, bakın bakalım fındık piyasası nasıl oluyor. Ordu'da rekolte 220 bin tondan 90-100 bin tona düştü. Fiyatlarda 4 liradan şu anda 3 lira seviyelerinde gözüküyor. Bunun daha aşağıya düşmesi söz konusu olabilir. Geçen yıl 4 liradan Ordu'ya 840-880 milyon lira brüt hasıla sağlandı. Bu sene iyimser tahmin ile 3 liradan 300 milyon lira brüt hasıla sağlanabilecek.

880 milyon liralık fındık hasılatı olan bir önceki yıl büyük ekonomik kriz içerisinde olan Ordu'nun bu sektörden 300 milyon lira hasılata düşülmesi halinde ticaret ve hizmetler sektörünün yaşayacağı krizi düşünmek bile istemiyoruz. Bu sebeple serbest piyasa şartlarını oluşturmak için gerekli altyapı hazırlanmadan regülatör bir kuruluş daima olsun diyoruz."


Şahin, sözlerini şöyle tamamladı: "Eklemek istediğimiz tek şey fındık ihtisas borsası altyapısı oluşturulana kadar, lisanslı stok depolar faaliyete geçene kadar bölge i?burada o ürün hangisi olacak? çin çok önemli gelir kaynağı olan fındığın serbest piyasaya bırakılması yanlıştır. Serbest piyasa ne sermaye yapısı ne pazar gücü, ne de rekabet gücü açısından piyasa dengelerini kuracak güç ve yapıya sahip görülmektedir. Bunu hep beraber göreceğiz. Ancak bu sistemde asıl fiyat yapıcı ve kar edici olarak oligopole yakın bir yapı gösteren, dış alıcı olacaktır endişesindeyiz. Yani bu yıl mutlaka bir regülatör kuruluşa ve kısmi desteğe ihtiyaç vardır."