AKP’nin yeni yıl hediyesi olan Genel Sağlık Sigortası, 1 Ocak 2012 itibariyle adım adım hayata geçiyor. AKP daha eşit ve adil olduğunu söylediği uygulama ile sağlık sistemini soygun aracına dönüştürüyor. “Herkes sigortalı olacak” müjdesiyle duyurulan GSS herkesin sağlık hizmeti alabilmek için para ödemesi anlamına geliyor
GSS 1 OCAK 2012’DEN İTİBAREN HAYATA GEÇİYOR
SES Ordu Şube Başkanı Ahmet Kadıoğlu Yaptığı açıklamada: AKP’nin sağlık alanında uyguladığı piyasalaştırma politikalarının önemli adımlarından birisi 1 Ocak 2012’de yürürlüğe girdi. IMF-Dünya Bankası patentli sağlığı piyasalaştırma odaklı “sağlıkta dönüşüm programı”nın 2006 yılında gündemimize soktuğu “Genel Sağlık Sigortası” uygulaması 1 Ekim 2008’de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun TBMM’de kabulüyle yasalaştı. Tasarı yasalaştıktan sonra 1 Ekim 2010’da uygulamaya geçilmesi planlandı.
Fakat “kimin ne kadar prim ödeyeceği, kimin prim ödemesi yapmadan sosyal güvenlik kapsamına alınacağının saptanmasına ilişkin ‘altyapı çalışmaları’ tamamlanamadığı için” yasanın uygulanmasının 1 Ocak 2012’ye ertelendiği açıklandı. Ancak bu gerekçe hükümetin iddiasıydı. Esas sorun bizzat projenin mimarı Dünya Bankası’nın dahi dikkat çektiği, ağır maliyetti. Hükümet ekonomik genişleme ortamının sunduğu olanakları da kullanarak geçiş sürecini uzattı. Hükümetin halk kesimleri nezdinde “başarılı sağlık politikası” toplumsal maliyeti ertelenmiş bir sermayeye kaynak aktarım süreci olarak gelişti. Ne var ki, ilaç ve tedavi giderlerinin oluşturduğu faturanın kabarması ve ekonomik kriz sinyallerinin yoğunlaşması ile birlikte erteleme artık sürdürülemez hale geldi.
Herkes yararlanacak yalanı
1 Ocak 2012 sabahını tüm yurttaşlar GSS’li olarak karşıladı. Artık Türkiye sağlık sistemi Genel Sağlık Sigortası uygulamasına tabi. Yani sağlık hizmeti almak isteyen yurttaşlar
•özel bir sağlık sigortasına sahip değilse,
•milletvekili değilse,
•kendi ülkesinde sigortalı olan başka bir ülkenin vatandaşı değilse,
•zorunlu askerlik yapan bir er değilse
GSS’ye tabi olmak zorunda.
SSGSS Kanunu’nun 60. maddesinin 1. fıkrasının C bendinin 1 numaralı alt bendine göre 279 TL’nin üstünde maaşı olanlar ‘GSS’li’ olarak adlandırılacak. AKP iktidarı ve medya tarafından söylenen “Artık herkes sigortalı olacak” sözleri ise gerçeği yansıtmıyor. Çünkü GSS kapsamında olmak için asıl şart: aylık geliri asgari ücretin üçte birinden fazla olan (ailelerde kişi başına düşen gelir) herkesin sigortalı olabilmek için prim ödemesi.
Bu durumun tek istisnası 18 yaş ve altındaki çocuklar. Her çocuk doğduğu andan itibaren 18 yaşına kadar prim ödemeden GSS kapsamında yer alacak. (Yasaya göre lise ve dengi okullarda mesleki eğitim alan çocuklar 20 yaşına, yüksek öğretime devam eden evlenmemiş çocuklar da 25 yaşına kadar GSS’den prim ödemeksizin yararlanabilecek)
Hizmet değil borç sunulacak
Yukarıda sayılan kategoriler dışında kalan, mevcut Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) kayıtlı (yani ücretli çalışan ve onların bakmakla yükümlü olduğu yurttaşlar) 62.9 milyon kişi prim ödemek koşuluyla sigortalı (GSS’li) yurttaşlar olacak.
Kimin ne kadar prim ödeyeceği de yasa tarafından belirlenmiş durumda. Gelir testini yapmakla sorumlu Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın ilgili kurumlar için yayımladığı gelir testi duyurusunda asgari ücrete yapılacak zamla paralel biçimde yılın iki dönemin için iki ayrı tabloyla sunulan ödeme miktarları şöyle:
Bu plan kapsamında bir aileden SGK kapsamındaki tek bir kişi prim ödeyecek. Eski sistemde olduğu gibi onun bakmakla yükümlü oldukları (eşi, çocukları, anne ve babası) ücretli çalışan ve sigortası bulunan kişi üzerinden sosyal güvenceye sahip olacak.
5 milyon yeşil kartlı hakkını adım adım kaybedecek
Herhangi bir sosyal güvencesi bulunmayan 9.1 milyon yeşil kartlı içinse durum biraz karışık. SGK yeşil kart sahibi 9.1 milyon kişinin doğrudan GSS’ye geçirildiğini açıkladı. Yani tıpkı SGK’lılar gibi yeşil kartlılarda ek bir işlem yapmaksızın GSS’li oldu. Fakat hiçbir sosyal güvencesi olmadığı için sağlık hizmetini yeşil kartla alan 9.1 milyon yurttaş için GSS’yle balayı erken bitecek.
Bitecek çünkü Yeşil Kart alındığı tarihten itibaren normal hallerde (ölüm, maddi durumda değişiklik vb haller dışında) bir yıl geçerli. Bir yılın sonunda Yeşil kartlı olmaya devam etmek isteyenler kartlarını güncelliyor.
Eski sistemde kaymakamlık ve valilik tarafından yapılan bir gelir testi aracılığıyla yurttaşlara yeşil kart vizesi veriliyordu fakat bu gelir testi SGK’nın yapacağı gibi kapsamlı bir test değildi. Yeşil Kartlılar GSS’ye geçirildikten sonra vize süreleri sona erince gelir testine tabi tutulacak ve bu teste göre GSS için prim ödeyip ödemeyeceklerine karar verilecek.
1 Ocak 2012’den sonra vizesi dolan yeşil kart sahipleri bulundukları ildeki SGK müdürlüğü ile her ilde bulunan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’na başvuracak. Bu kurumlar tarafından uygulanacak gelir testine tabi tutulacak ve eğer geliri (aileler de kişi başına düşen gelir) asgari ücretin üçte birinden az ise GSS primi ödemekten muaf olacak.
Yeni gelir testi nedeniyle mevcut yeşil kartlıların büyük bir kısmı artık sağlık hizmetini parasız alamayacak. AKP hükümeti 2012 programını yaparken eski sistemdeki 9.1 milyon yeşil kartlıdan en az 5 milyonunun GSS sisteminde prim ödeyeceğini hesap ederek programa eklemişti.
Gelir testine tabi olmayanlar en yüksek gelir grubu sınıflamasına dahil edilerek otomatikman GSS kapsamına alınacak ve en yüksek düzeyden prim ödemekle yükümlü tutulacak"dedi