Orta Doğu'daki gelişmeler, Avrupa Birliği'nin düşüşe geçtiği bir dönemde yeni bir bölgesel organizasyonun kuruluşunu tetikleyebilir mi? Bu bölgesel organizasyonun ismi, Orta Doğu Birliği olabilir mi?
ORTA DOĞU BİRLİĞİ
Orta doğu'daki gelişmeler karşısında siyasal anlamda dünyanın nereye gittiği konusunda pek çok iddia ortaya atılıyor. Yeni bir dünya düzeni kurulduğundan tutun da Arap Baharı ile bölgeye demokrasinin sızdığına yönelik pek çok yorum yapılıyor. Bu makale ile farklı bir iddiayı gündeme getirmek istiyorum. Orta Doğu'daki gelişmeler, Avrupa Birliği'nin düşüşe geçtiği bir dönemde yeni bir bölgesel organizasyonun kuruluşunu tetikleyebilir. AB benzeri bölgesel bir organizasyonun Orta Doğu ülkelerini ekonomik ve siyasal anlamda bir araya getireceğini düşünüyorum. Yeni bölgesel organizasyonun ismini de koymakta sakınca yoktur : "Orta Doğu Birliği"
Avrupa Birliği'nin küresel ekonomik kriz ve siyasal bütünleşmeyi gerçekleştirememesi nedeniyle dağılma noktasına gelmesinden sonra, Orta Doğu'da yeni bir bütünleşme hareketinin doğmasının yolları açılıyor. Bunun dinamikleri, ahlaki olarak sorgulanması, küresel güçlerin bu konudaki planları, bu bütünleşmenin bölge halklarına getirecekleri konusunda ayrı makaleler yazılabilir. Bu makalede, Orta Doğu'da doğmakta olan yeni bir bölgesel siyasal-ekonomik bütünleşmenin ismini koymak istiyorum.
Elbette, ulusları aşan bölgesel bir organizasyonun kurulması için bazı gereklilikler olmalıdır. Avrupa Birliği, bu gereklilikler nedeniyle ortaya çıkmıştır. Bugünkü gerçekler ise Avrupa Birliği'nin zayıflamasını ve giderek güçsüz bir ekonomik birliğe dönüşmesini kaçınılmaz kılıyor. Bunun elbette küresel, bölgesel ve tek tek üye ülkelerden kaynaklanan nedenleri vardır. Nedeni ne olursa olsun, gelecekte güçlü bir Avrupa Birliği göremeyeceğiz.
Orta Doğu'daki gereklilikler ise yeni bir bölgesel örgütlenme ihtiyacını yaratacak kadar önemlidir. Orta doğu'da bütünleşmeyi yaratacak nedenler neler olabilir :
· Ekonomik nedenler
· Güvenlik sorunları
· Siyasal nedenler
· Psikolojik ve diğer nedenler
Günümüz koşullarında dünya ekonomisinde gelişmekte olan ülkelerin kendi potansiyellerini kullanarak gelişmiş bir ülke konumuna gelmesi mümkün görünmemektedir. Küresel emperyalizm ve bağımlı ekonomik yapılar nedeniyle gelişmekte olan ülkelerin tek tek yeterli ekonomik gelişmeyi sağlayamaması karşısında yapılacak olan, küresel ekonomiyle rekabet edebilecek güçlü pazarlar yaratan bütünleşmiş ekonomik organizasyonların yaratılmasıdır. Bunun yolu da Avrupa Birliği gibi bölgesel ekonomik bütünleşmelerdir. Orta Doğu'nun gelişmekte olan ve azgelişmiş ülkeleri için ekonomik gelişmenin anahtarı, AB gibi bölgesel bir ekonomik bütünleşme olabilir. Bu nedenle, Orta Doğu Birliği'nin kurulması için yeterli ekonomik nedenler bulunduğu söylenebilir.
Orta Doğu Birliği için ekonomik nedenler yanında, güvenlik sorunlarının da bütünleşmenin nedeni olacağı görülmektedir. Ne kadar silahlanırsa silahlansın kendisini güvende hissedemeyecek olan Orta Doğu ülkeleri ve halkları, ekonomik ve siyasal bütünleşmeyle yaratılacak bölgesel bir birliğin gölgesinde güvenlik sorununu kalıcı olarak çözebilirler. Orta Doğu Birliği, bölge ülkeleri için güçlü bir güvenlik gücü yaratacağı gibi, kendileri için en büyük tehdit olarak gördükleri komşu ülkelerin silahlı güçleri de bütünleşmeyle birlikte birliğin gücü ve bölgesel güvenliğin koruyucucusu durumuna dönüşecektir. Dün tehdit olan komşu ülkelerin silahları, Orta Doğu Birliği içinde güvence ve güvenliğin kaynağına dönüşecektir.
Ekonomik ve güvenlik açısından Orta Doğu Birliği'nin yaratılmasının avantajları yanında, Orta Doğu ülkelerinin bütünleşmesinin siyasal anlamda da büyük getirileri olacaktır. Bütünleşmiş bir gücün ekonomik, siyasal ve diğer anlamlarda etkili bir küresel örgüt yaratacağı açıktır. Kendilerini dünyadan dışlanmış hisseden ve demokratik bir sistemi yaratıp koruyamayan Orta Doğu halkları, yeni bütünleşmenin getireceği demokratik sistemlere ve güvencelere güçlü destek verecektir. Demokrasinin ve halkın yönetime katılmasının güvencesi olacak Orta Doğu Birliği projesi, bölge halklarından büyük destek görecektir. Güçlü halk desteği de bütünleşmenin yaratılması ve başarılması için ciddi bir itici neden olabilecektir.
Orta Doğu ülkelerinin ve halklarının küresel güçler karşısında kendilerini psikolojik olarak ikinci sınıf konumda gördükleri ve bu durumun Orta Doğu halklarında siyasal ve ekonomik güç olarak birinci sınıf ülke ve vatandaş olma özlemi yarattığı biliniyor. Özellikle yurt dışında yaşamış ya da yaşayan Orta Doğu kökenliler arasında gelişen ikinci sınıf görülme psikolojisi nedeniyle küresel-bölgesel bir güç olarak Orta Doğu Birliği projesi, bu kesimlerden büyük destek görecektir. Bunun da ötesinde, genel olarak Orta Doğu halklarının Batılı küstahlığına karşı psikolojik olarak güçlü olmayı arzu ettiği ve bu tür projelere destek vereceği söylenebilir.
Orta Doğu Birliği'nin yaşama geçirilmesi için küresel güçlerin çıkarları başta olmak üzere birçok pratik neden olmasına karşın; ekonomik, siyasal, güvenlikle ilgili, psikolojik ve diğer nedenlerle Orta Doğu Birliği projesinin yaşama geçirilmesi için birçok neden de bulunmaktadır. İçinde bulunduğumuz dönemde Orta Doğu'daki despotik rejimlerin birer birer yıkıldığı, yeni siyasal sistemlerin hızla kurulduğu koşullarda küresel güçlerin de bütünleşmiş ve kontrol dışına çıkma eğilimi törpülenmiş yeni bir Orta Doğu bütünleşmesini destekleyeceği açıktır.
Avrupa Birliği'nin çözülmeye başladığı bir dönemde Orta Doğu'daki gelişmelerin yeni bir bölgesel örgütte bütünleşmeye dönüşmesi için gerekli ortam bulunmaktadır. Bütün bu nedenlerle, yakın bir gelecekte Orta Doğu Birliği doğrultusunda düşünceler seslendirilmesi ve daha da ötesinde adımlar atılmaya başlanması karşısında şaşırmayalım.
Bekleyelim ve görelim.