FARKLI GÖRÜŞ

Ali KAYA

a[email protected]

 BAŞLARKEN        

Ordukent gazetesinin sayın okuyucuları, Merhaba. Bundan böyle arada bir özellikle fındık başta olmak üzere tarımsal konularda düşüncelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum. Saygılarımla.

FINDIKTA ÇOTANAKTAN REKOLTE TAHMINI

Gün geçmiyor ki gazetelerde fındığın rekoltesi ile ilgili haber çıkmasın. Fındıkta rekolte tespiti ile ilgili 2010 yılında Giresun’da bir çalıştay yapılmasına rağmen hala rekoltenin ne zaman ve nasıl yapılacağı hakkında basında çelişkili haberler çıkmaktadır. Buradan 2010 yılında yapılan çalıştay da rekolte tespiti ile ilgili bilimsel araştırmaların görüşülemediği-görüşülmediği, havanda hava dövüldüğü görülmektedir.

Yazılı basına verilen demeçlerde fındıkta çotanaktan rekolte tespitinin sadece Haziran ayının   2 ci yarısında yapılabileceği ifade edilmektedir. 1987-1993 yılları arasında Fındık Araştırma Enstitüsü’nde yaptığım rekolte belirleme çalışmasında çotanaktan fındık tahminin karanfillerin tamamının çotanağa dönüştüğü zamandan itibaren hasata kadar olan devre arasında her zaman yapılabileceği görülmüştür. Bu zaman da Mayıs ayının ortaları ile hasat arasıdır. Görüldüğü gibi çotanaktan rekolte tahmini sadece Haziran ayı ikinci yarısında değil Mayıs ayı ortaları ile hasat arasında her zaman yapılırmış.

Yazılı basında 2012 yılı fındıkta çotanaktan rekolte çalışmasının Haziran ayı sonuna doğru başlatılacağı ve Ağustos ayının ilk haftasında sona ereceği açıklamaları görülmüştür.  Açıklamada çotanak sayımlarının 30-40 günlük bir zaman diliminde yapılacağı ve Ağustosun ilk haftasında son bulacağı ifade edilmektedir. Çotanak sayımında 30-40 günlük zaman uzun bir zamandır.

Çotanak sayımı Mayıs ortası ile hasat arasında ne zaman yapılırsa yapılsın sayımlar en fazla 10 gün içinde tamamlanmalıdır.10 günden fazla zamanda yapılan sayımlarda yağışın ve sıcaklığın, fındık hastalık ve zararlılarının çotanak ve meyve üzerindeki olumsuz etkisi yani çotanak dökümleri aynı oranda olmaz, farklı oranlarda olur. Bu nedenle dal başına düşen çotanak miktarı ile çotanakların toplanabilir çotanağa ulaşma oranları farklı olur. Bu durumlarda tahminde hata oranını yükseltir.

Gaye en az hata ile tahminin yapılmasıdır. O nedenle bu durumların bilinmesi önem kazanmaktadır. İşin doğrusu budur. Sayımlar sırasında bu anlatılanlara uyulmazsa hata oranı yüksek olur. Sonuçlar inandırıcı olmaz.

FINDIK MEYVELERININ GELIŞMESINDE ŞIMDIYE KADAR

                      ÖNEMLI BIR SORUN YAŞANMADI

Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine bakıldığında 2011 yılında Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında hava  sıcaklığı  mevsim normalleri altında gerçekleşti. Buna bağlı olarak fındığın gelişmesi gecikti ve dolayısıyla hasatta geç yapıldı.  2011 yılında fındık hasat tarihleri olarak Ordu’da sahil kolda 18 Ağustos, orta kolda 25 Ağustos ve Yüksek kolda 5 Eylül, Giresun’da sahil kolda 15 Ağustos, orta kolda 22 Ağustos ve Yüksek kolda 29 Ağustos tarihlerinde ilan edildi Ordu da Kalınkara çeşidinin olgunlaşması sahil kolda Ağustos ayının sonunu bile buldu. Görüldüğü gibi 2011 yılında sıcaklığın mevsim normallerinin altında geçmesi fındığın gelişmesini olumsuz etkilemiş fındık hasat tarihleri gecikmiştir. Yani 2011 yılı fındığın gelişmesi yönünden anormal bir yıl olmuştur.

Bu yılın Nisan ve Mayıs ayları ile Haziran ayının 28 ne kadar hava sıcaklığı mevsim normallerinin üzerinde gerçekleşti. Buna bağlı olarak fındık meyveleri erken gelişmeye başlamıştır. Sahil kolda normalde Haziran ayı sonlarında yada Temmuz ayı ilk haftasında normal iriliğini alan kabuklu fındık meyveleri bu yıl 25-26 Haziran dolaylarına kadar %90 oranında iriliğini tamamlamıştır. Hatta bu tarihe kadar iç (yenilen kısım) fındık, sahil kolda % 80-90 oranında, yüksek kolda % 60-80 oranında kabuğun içini doldurmuştur. Fındık meyvelerinin gelişmesinde şimdiye kadar önemli bir sorun olmadı. Sıcaklığın mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi şimdilik fındığın gelişmesinde bir haftalık bir erkencilik olabileceğini göstermektedir. Ancak bu yılki fındık hasatının erken olup olamayacağı Temmuz ayındaki sıcaklık ve yağış durumuna da bağlıdır. Yüksek sıcaklık ve az yağış Temmuz ayında da devam ederse öncelikle toprağı sığ ve pur olan fındık bahçeleri zarar görebilir. Toprağı derin olan bahçelerde sıkıntı olmaz. Toprağı sığ ve pur olan arazilerde sadece bu yıl değil önceki yıllarda da yüksek sıcaklıktan ve yağışın az olmasından dolayı zarar oluyordu.

2012 FINDIĞINDA RANDIMANIN % 35 -40 LARA DÜŞEBILIR ENDIŞESI-KORKUSU ÇOK YERSIZDIR.

Yazılı basında diğer bir adı ile medyada bilimsel olmayan, suni olarak yaratılan endişe ve korkularla fındıkta randıman % 35-40 lara düşebilir diye sıkıntı yaratmanın, üreticileri germenin alemi yok. Bu yıl fındıkta randıman % 35-40 lara düşebilir demek doğru değildir. Son 30-40 yıl içinde yüksek sıcaklık ve az yağıştan dolayı sadece 1993 yılında fındığın randımanı % 30-40 seviyelerinde oldu. Hatırlayanlar bilir. 1993 yılında Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında şiddetli kurak olmuştu. 3-4 ay 10 mm kadar dahi yağmur yağmamıştı. Toprağı sığ ve pur olan bahçelerde özellikle Kalınkara çeşidinde ve kısmen Tombul fındık çeşidinde dalların yarısından yukarısı kurumuştu. 1993 Ordu ve Giresun çiftçileri için kara bir yıl olmuştu. Allah öyle bir yılı daha göstermesin. 1993 yılında 35 randıman fındık sattım. Hatta tüccar fındığı almakta bile nazlandı. 2012 yılı iklimindekesinlikle böyle bir durum yoktur.

28.06.2012