KKTC SEÇİMLERİNİ YORUMLAMAK
Seçim sonuçlarına göre, hükümeti kim kurabilir? Seçimden birinci parti çıkan ve kesin olmayan sonuçlara göre 21 milletvekili çıkaran CTP, 14 milletvekili ile ikinci parti UBP ya da 12 milletvekili ile üçüncü parti olan DP ile koalisyon hükümeti kurabilece
KKTC SEÇİMLERİNİ YORUMLAMAK
Doç. Dr. Birol Ertan
Siyaset Bilimci
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde erken genel seçimler yapıldı ve kesin olmasa da sonuçlar alınmış görünüyor. KKTC seçimlerinin sonucu, yapılan anketleri pek yanıltmışa benzemiyor. Ne var ki, Türkiye Hükümeti’nin desteklediği iktidar partisi UBP, seçimde ağır bir yenilgi aldı ve ana muhalefet partisi Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) seçimlerden birinci parti olarak çıktı.
KKTC seçimlerinde seçime 5 parti katılsa da 3 partinin yarıştığı görüldü. 50 milletvekili için 5 ilçede (Lefkoşa, Gazimagosa, Girne, Güzelyurt ve İskele) ve 670 sandıkta yapılan seçimlerde 4 parti, % 5 olan seçim barajını aştılar. Bu partiler ve aldıkları oy oranları (kesin olmayan sonuçlara göre) şunlardır:
Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) : % 38.4 (21 milletvekili)
Ulusal Birlik Partisi (UBP) : % 27.3 (14 milletvekili)
Demokrat Parti (DP) : % 23.1 (12 milletvekili)
Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) : % 7.4 (3 milletvekili)
Diğerleri : % 3.8 (0 milletvekili)
Seçim sonucunda 50 milletvekilinin salt çoğunluğu olan 26 milletvekilini çıkaran bir parti olamadı. Geçen seçimlerde, mevcut Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu liderliğinde tek başına iktidar olan UBP, bu seçimlerde ikinci parti olabildi, ancak üçüncü parti olan sağdaki rakibi DP ile arasındaki oy farkı % 4 gibi bir rakama geriledi. Bu durum, seçimin kaybedeni olarak UBP ve lideri İrsen Küçük olduğunu ortaya koymaktadır.
Seçimlere ana muhalefet partisi olarak giren CTP’nin birinci çıkacağı tahmin ediliyordu. Bunun nedeni, UBP içindeki bölünme olmuştur. Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu’nun ayrılması sonucu UBP’de iktidar içi mücadele yaşandı. Bu mücadele sonucunda UBP’de bölünme gerçekleşti ve 8 milletvekili UBP’den ayrılarak diğer sağ eğilimli muhalefet partisi olan DP ile ittifak yaparak seçime girdi. Bu durum, UBP için seçim sonuçlarında başarısızlığın temel nedeni oldu.
UBP’deki bölünme sürecinde Türkiye Hükümeti, UBP’de İrsen Küçük’ün Genel Başkanlığı’nı destekledi ve seçimlerde de İrsen Küçük liderliğindeki UBP’ye açık ya da gizli desteklerde bulundu. Buna rağmen UBP, seçimden birinci parti çıkamadı ve % 10 bandında bulunan Kurucu Cumhurbaşkanı merhum Rauf Denktaş’ın oğlu Serdar Denktaş liderliğindeki DP, oylarını iki kattan fazla arttırarak üçüncü parti oldu ve 12 milletvekili çıkardı. Bundan önceki seçimlerde KKTC Cumhuriyet Meclisi’ndeki 50 milletvekilinin salt çoğunluğunu alıp tek başına iktidar olan UBP, AKP Hükümeti’nin açık desteğine rağmen birinci parti olamadı ve 14 milletvekilinde kaldı. Bu durumda seçimlerin kaybedeni, yalnızca UBP ve lideri İrsen Küçük değil, Türkiye Hükümeti’nin Kıbrıs politikası da olmuş oldu.
KKTC’de % 5 seçim barajıyla 5 ilçede yapılan seçimlerde nispi temsil sistemi uygulansa da tercih sistemi ve Karma Oy sistemi de kullanıldığı için kesin seçim sonuçlarının açıklanması birkaç gün sürecektir. Bu durum, partiler arasında en çok 1-2 milletvekilinin kayması sonucunu getirebilse de nihai sonuçta bir değişim olmayacaktır. Bu durumda, seçimlerin iki kazananı vardır : Seçimlerden birinci çıkan sol eğilimli CTP ve seçimlerde 12 milletvekili çıkaran üçüncü parti olan sağ eğilimli DP olmuştur.
Seçimlerin kaybedeni ise geçen seçimlerde tek başına iktidar olan ve Türkiye Hükümetinin desteklediği sağ eğilimli UBP ile soldaki diğer parti olan TDP olmuştur. Seçimlerde kaybedenler arasında olan ve Türkiye düşmanlığı ile prim yapmaya çalışan marjinal sol parti BKP, % 5 seçim barajını aşamamış ve % 3.2 oy alabilmiştir.
Seçim sonuçları göstermiştir ki, KKTC seçmeni, Türkiye Hükümeti’nin iç politikaya müdahalesine tepki göstermiştir. Bu durum, özellikle Rauf Denktaş’ın oğlunun liderliğindeki DP’nin oylarını iki kattan fazla arttırması ile sonuçlanmıştır. Ayrıca, UBP’de bölünmeye neden olan politikaları nedeniyle YUBP Genel Başkanı İrsen Küçük de seçimin gerçek kaybedenidir.
Seçim sonuçlarına göre, hükümeti kim kurabilir? Seçimden birinci parti çıkan ve kesin olmayan sonuçlara göre 21 milletvekili çıkaran CTP, 14 milletvekili ile ikinci parti UBP ya da 12 milletvekili ile üçüncü parti olan DP ile koalisyon hükümeti kurabilecektir. KKTC’yi önümüzdeki dönemde bir koalisyon hükümeti beklemektedir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.