YENİ TÜRKİYE’NİN KÖKLERİ

Adnan YILDIZ

Osmanlının çöküş dönemi yıllarından olan 1792 yılından itibaren III: Selim tarafından başlatılan Nizam-ı Cedit (Yeni Düzen) oluşturma anlayışının çabaları II. Meşrutiyet'in ilanından sonra “Yeni Türkiye” olarak devam etmiştir. Bu dönemden sonra yayımlanmaya başlayan birçok gazete ve derginin başında hep “yeni” ibaresi mevcuttur. Hatta 1917 yılında merkezi Berlin’de olan Osmanlıca-Almanca yayımlanan bir gazetenin adı, "Yeni Türkiye”dir. Ancak daha önce 1909 yılında Fransa Ticaret-i Hariciye Müşaviri Mösyö Alfred Doran tarafından "Yeni Türkiye ve Eski Fransa” diye bir eser yayımladığı görülmektedir. Bu eserinden dolayı Doran’ın Osmanlı Devleti tarafından madalya ile ödüllendirilmesi gündeme gelmiştir. Yine 1916 yılında İstanbul'a seyahat etmiş olan İsveç'in tanınmış gazetecilerinden Matmazel Helberg; seyahatinde gördüklerini, "Yeni Türkiye" adı altında “Berlingsehe Tiedende” gazetesinde dizi halinde yayımlamıştır.

Bu yıllardan sonra imparatorluk Bir Dünya Harbi’ne girmiş arkasından Milli Mücadele verilmiş ve sonrasında kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında “Yeni Türkiye” kavramı bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından da kullanılmaya devam edilmiştir.

Velhasıl Osmanlının son dönemlerinden itibaren bir anlamda bozuk görülen önceki anlayışı reddeden, reformist ve restorasyoncu bir kavram olarak “Yeni Türkiye” kavramı kullanılmaya devam etmektedir.