5084 Sayılı İstihdamı Teşvik Yasası 31.12.2008 tarihi itibarıyla sona erdi. Uygulanan teşvik sistemi ile 49 ilde yatırım yapan yatırımcının, çalıştırdığı işçiden alması gereken stopaj ve ssk primlerini almayarak ve ayrıca enerji desteği ve organize sanayide arsa tahsisi ile bu 49 ildeki işyerlerine ek bir kaynak yaratılmaya çalışıldı. Mevcut teşvik yasası çok fazla eleştirilse de işyerleri için çok önemli bir fonksiyona sahip idi.

5084 sayılı teşvik yasasının bitişi ile dünya krizinin çakışması bu teşvikin uygulandığı illerde krizi ve darboğazı daha da derinleştirecektir.

İşyerlerinin krizi sebep göstererek işçi çıkardığı bu günlerde, teşvik yasasının sona erecek olması ile işsizlik bu illerde daha da artacaktır.

Üstelik kapasite kullanım oranının 2001 yılından daha düşük bir seviyeye indiği, işsizlik sigortası fonundan yararlananların son birkaç ayda %40 arttığı bir dönemde teşvik yasasının bitecek olması gerçekten önemli sorunlar ortaya çıkaracaktır.

Büyüyen işsizlik belki başlangıçta kısa dönemde işsizlik sigortası ile önlenebilir ancak orta ve uzun dönemde işsizlik fonu kalıcı bir tedbir olamayacaktır.

5084 sayılı yasanın sona erecek olmasının il ekonomisi için ne demek olduğunun önemi bu işin takipçileri tarafından yeterince kavranamamış ve konuya gerekli önem verilmemiştir. Gerekli kamuoyu oluşturulamamıştır. Sorunu zamanında tespit edemeyen ve/veya göremeyen ilgili ticaret, sanayi ve esnaf odalarının geç kalan çırpınışlarının ise bir sonuç sağlayacağını düşünmüyorum.

Krizin psikolojik olduğu tezi, piyasa gerçekleri tarafından başlangıçta çürütüldü. Krizin teğet geçeceği konusu ise biz ekonomistlerden çok geometri hocalarının tahlil edebileceği ve kesin bir yargıya varabileceği bir konu olarak görüyorum.

Kriz bir yana ilimizin de içinde bulunduğu 49 ilde uygulanan teşvik yasasının bitecek olması, işyerlerinde işçilik maliyetlerinde %50" yi aşan bir artış, bir ilave yük getirecektir.

Bu ilave yükler işverenler açısından işten çıkarmalar ve bu 49 ilde yaşayanlar açısından ekonomik krizin derinleşmesi demektir.

Elbette en doğru teşvik politikası bölgesel ve sektörel teşvik uygulamaktır. Ancak yaşanan kriz dikkate alındığında en azından kriz aşılana kadar 5084 sayılı yasanın süresi uzatılmalı ve işyerlerinin, fabrikaların kapatılmasına veya zor duruma düşmesine müsaade edilmemelidir.