Canan YÜCEL
HES!
Madde döngüleri; maddelerin devirli olarak kullanılması, bir yaşama birliğinin en önemli görevlerindendir. Doğada başlıca su, karbon, oksijen, azot, fosfor gibi madde ve elementler devirli olarak kullanılır.
SU DÖNGÜSÜ
Su Nedir?
Oksijen ve hidrojenden oluşan, sıvı durumunda bulunan, kokusuz, renksiz ve tatsız maddeye su denir.
Yeryüzünün dörtte üçü su ile kaplıdır. Yeryüzünde su kütlesi az çok sabit olup, hiçbir su molekülü atmosfer dışına çıkmaz.
Güneş enerjisi ve yerçekiminin etkisiyle doğada düzenli olarak hareket eder. Su güneşin etkisiyle buharlaşır. Bitki ve diğer canlılardan terleme yoluyla buharlaşan su, atmosfere karışır. Bu su buharları soğuk hava tabakalarında yoğunlaşarak yağmur, kar, dolu olarak tekrar yeryüzüne iner. Yeryüzüne yağışlarla inen su gölleri, nehirleri ve yer altı sularını oluşturur. Canlılar tarafından kullanılıp kirletilen atık sular, akarsularla denize ulaşır. Atık sular, döngü sırasında toprakta ve denizlerde, dolayısıyla ekosistem içinde temizlenerek tekrar canlılar tarafından kullanılır. Biz bu olaya su döngüsü diyoruz.
Su yaşam için en elzem maddelerdendir, fakat kirletilmeye de en müsait ortamdır.
Günümüzde yer kürede yaklaşık bir milyar insan temiz su kaynaklarına ulaşamıyor. Her yıl suya bağlı ölümler ise beş milyonu bulmaktadır, çünki; günümüz insanı, yapılan hesaplara göre, bundan üç yüz yıl öncekine göre kırk beş misli daha fazla suya ihtiyaç duymaktadır.
NOT: Suya bu kadar ihtiyacımız varken HES niye?
Canan Yücel