Almanya"da Calisma Hayati/ Sosyal Haklar : Almanya"da siyasileri en cok ugrastiran konu Issizlik. 4,3 milyon ( Ocak 2004) kisinin issiz olusu, hem büyük bir maaliyet (issizlik parasi/yardimi ödemelerinden dolayi), hem de sosyal bir yara olusturuyor. Diger yandan da 1,5 milyon is yerine calisacak eleman bulunamiyor. Bu da biraz tuhaf.  

Issizler arasinda kacak calisma orani oldukca yüksek, bircok kisi 1-2 yil boyunca son aldigi net maasinin %60-70 ini issizlik parasi olarak alip, bir yandan da baska islerde calisiyor ve daha cok gelir elde ediliyor. Bazi politikacilar, kacak calismanin tam önlenebilmesi halinde fazladan 5-6 milyon kisiye is imkani dogacagini iddia ediyorlar. Rakam o kadar yüksek olur mu bilmiyorum ama , kacak calismanin-özellikle de insaat sektöründe- oldukca yüksek boyutlarda oldugu kesin. 

Almanya capinda issizlik orani %10,4 civarindayken, Türklerin calisan nüfusu icinde bu oran %20 yi geciyor. 

Meslek edinme konusunda da Türk gencleri arasinda isteksizlerin orani diger yabancilara veya Almanlara göre çok daha yüksek.  

Türk genclerinin önemli bir bölümü kimlik bunalimi icinde, bircogu meslek egitimine baslasa da cesitli nedenlerle yarida birakiyor. Is ve okul hayatinda baska, aksamlari ailelerinin yaninda cok baska ortamlarda yasiyorlar, bir degerler karmasasi yasiyorlar ve buna uyum saglayamiyorlar. 

Emeklilik yasi 65 olmakla birlikte, günümüzde, genclere is alani acmak icin, calisanlar 60-62 yaslarinda cesitli sosyal planlar dahilinde emekli ediliyor.  

Ancak Almanya"yi cok büyük bir sorun bekliyor. Nüfus yasli, su anda bile yaslilarin orani cok yüksek, yeni cocuk dogmuyor (Türkleri kasdetmiyorum, bizlerin masallahi var, ama Alman cocugu dogmuyor!!) Bu sartlarda 20 yil sonra falan, calisacak insan bulunamayacagini, emeklilerin maaslarini alamayacaklari konusuluyor.  

Bu korku hakli olmakla birlikte, özel emeklilik sigortalari ve devlet el birligiyle yeni sosyal planlar, sigorta policeleri hazirlandi ve bu sigorta -zaten Euro'ya gecildiginden beri fiyat artislarindan dolayi alim gücü en az %20 düsmüs olan - halka pazarlaniyor. Ben sahsen pek birsey getirecegine inanmayanlardanim. 

Issiz kalindiginda, eger en az bir yil prim ödediyseniz, issizlik parasi hakkiniz var; Bu rakam ( bu isin uzmani degilim, tam dogru olmayabilir.) calismis oldugunuz süreye göre,bir yil boyunca son alinan net maasin % 60 ila 70 ini olusturuyor. Daha sonraki bir iki yilda ise  issizlik parasi, issizlik yardimina dönüsüyor ve biraz azaliyor, bu arada tabii Is ve isci bulma kurumu size birkac is teklif ediyor, gidip görüsme yapmak zorundasiniz.  

Bu konuda da issiz kisi eger isi istemiyorsa, yan cizme olanaklari cok. Issiz kisi verilen adrese gidiyor, ama is görüsmesinde kendini öyle bir aptal halde gösteriyorki, isveren de ``bu bana yaramaz´´ deyip ise almiyor. Sonra yine yeni teklif gelene kadar durum idare ediliyor, ya evde ense yapiliyor, ya da kacak olarak bir iste calisilip, normalden daha fazla kazanc elde ediliyor.  

Eger 2-3 sene icinde ise giremediyseniz, issizlik parasi/yardimi bitiyor, sosyal yardim almaya basliyorsunuz. Bu kurum, sizin asgari ihtiyacinizi hesaplayip, size aylik para ödüyor. Yanliz bu duruma düsen kisi, altindaki Mercedes arabayi satmak zorunda kaliyor.:-) Saka bir yana, o durumda üzerinize araba actiramiyorsunuz, buna benzer baska kisitlamalar da var.  

Cesitli haber programlarinda cikiyor bazen; iki cocuklu bir ailenin sosyal yardim aldiginda eline gecen para ile, aile babasinin calismis oldugu durumda ele gecen para arasinda cok cüzi bir fark var, bu durumda da cogu kisi  bu durumu gurur meselesi yapmayip sosyal yardim almaya devam ediyor. 

Ancak yukarida anlattiklarim devletin de mali olanaklarini asmaya basladigindan, artik  uzun süre is bulamayanlar cesitli kurslara yollanip (bunlar birkac ay sürebiliyor) bir seyler ögrenmeleri saglaniyor, veya en azindan bu kisileri mesgul ederek - eger kacak calisiyorlarsa - bunun önüne gecilmek isteniyor.  

Almanya"da bir de cocuk parasi veriliyor. Birinci ve ikinci cocukta aylik cocuk basi 154.-€, ücüncü cocuktan itibaren biraz daha fazla. Bu miktar, cocuk 18 yasina gelene kadar, ama eger okula gidiyorsa 26 yasina kadar ödeniyor.