Bu hafta Ordu Hayat Gazetesinde yayınlanan söyleşide değerli Erol Karaer bize şöyle bir soru yöneltmişti‘‘ Ordu ile ilgili yaptığınız araştırmalarda sizi şaşırtan en çok ne oldu?’’

Biz de şaşırdığımız ilginç bilgileri belirtmiştik ama…

İşin doğrusu 1933 yılında Ordu Milletvekillerince hazırlanan 6 sayfalık bir raporun varlığını öğrenmemiştik o zaman.

Yeni öğrendik ve daha önce şaşırdıklarımızın hiçbir hükmü kalmadı şimdi.

Çünkü Ordu 1933 yılında az daha Giresun’a bağlı bir kaza olacakmış da, bugüne kadar hiç birimizin haberi olmamış.

Erol Bey cevabımı düzeltiyorum.

En çok buna şaşırdım diyebilirim şimdi.

Söz konusu rapordan öğrendiğimiz bilgilere göre 1933 yılında çıkarılan 2197 sayılı ‘‘Bazı Vilayetlerin İlgası Ve Bazılarının Birleştirilmesi Hakkında Kanun’’un hazırlanması esnasında, 4 Aralık 1920 (4. XII. 1336 ) tarihli meclis oturumunda il olan Ordu’nun yeniden kaza yapılması gündeme gelmiş.

Üstelik Giresun’a bağlı bir kaza.

Zaten Ordu il olurken Giresunlu ve destekçisi vekiller Ordu hakkında ne ithamlarda bulunmuşlardı o zamanlarda.

Her halde yine devreye girmişlerdi ve Dahiliye Vekilinin (İçişleri Bakanı) kafasını bulandırmışlardı.

Ama Ordulu vekiller boş durur mu?

6 sayfa olarak hazırladıkları ve Dahiliye Vekili’ne (İçişleri Bakanına) sundukları raporda öyle istatistiki bilgiler vermişlerdi ki, bu şartlarda Giresun’un Ordu’nun kazası olması gerekiyordu.

Örnek:

‘‘Sıhhat İşleri: Binası için 70.000 tesisat, tefrişat, kaloriferi içinde 15 bin ki ceman (toplam) 85.000 lira sarf edilerek merkezde asri (modern) her türlü sıhhi evsafı (özellikleri) cami (mevcut) bir memleket hastanesi (devlet hastanesi)vücuda getirilmiştir. Kırk yataklı olan bu hayat yurdunun (sağlık merkezinin) yüz yataklı hale ifrağı için tertibat alınmaktadır (çalışma yürütülmektedir). Giresun vilayeti böyle medeni ve insani bir müessese yapmak kudretini şimdiye kadar gösterememiştir. Üç bin lira sarf edilerek ayrıca bir Sıhhıye Müzesi de vücuda getirilmiştir.

60.000 masrafla Ordu kasabasına akıtılan su ve 50.000 liralık bir kudret sarfile (emek harcanarak) kurutulan Esenbey bataklığı vilayetin takdire değer eserlerindendir.’’

Raporun bir başka yerinde ise ‘‘Görülüyor ki Ordu ile Giresun arasında nüfus ve varidat (gelir) itibariyle bir fark görülmemektedir. Aynı zamanda kaldırılması düşünülen vilayetlerden de Ordu’nun geriliği yoktur. Gerek Giresun ve gerek Ordu vilayetleri şimdiki şekilleriyle inkişafa (gelişmeye) fevkelade müsait iki vilayet olduklarından Ordu’nun lağvı ile (il olmaktan çıkarılması) Giresun vilayetinin Ordu aleyhine genişletilmesi sebebini esbabı mucibe (bir neden) bulmak mümkün değildir.

Raporun sonucunda da:

‘‘Binaenaleyh; idari teşkilat hakkında bir suale cevap verirken vilayetlerin miktar olarak azaltılmasını imar noktasından faydalı görmediğini yüksek meclis kürsüsünden söyleyen ve CUMHURİYET VERDİĞİNİ GERİ ALMAZ diyen Dahiliye Vekili (İçişleri Bakanı) Beyefendinin her halde birkaç bin lira tasarruf maksadı ile vilayetler arasında ehemmiyetli bir mevki sahibi bulunan (önemli bir yeri bulunan) Ordu’yu lağv (il olmaktan çıkarma) teklifinde bulunması yüz binlerce halkın hissiyatını incitmek gibi menfi (olumsuz)bir harekete karşılık bir fayda hasıl etmiyeceğinden (ortaya çıkarmayacağından) CUMHURİYETİN YÜCE PRENSİPLERİNE CANLA VE BAŞLA BAĞLI OLAN ORDU HALKI HAKLARININ ALINMAMASINI VE TERAKKİ VE İNKİŞAFLARININ (GELİŞME VE YÜKSELMESİNİN) ÖNÜNE SET ÇEKİLMEMESİNİ RİCA EDERLER. ORDU VİLAYETİ HİÇ BİR ZAMAN HÜKÜMET MERKEZİNE (DEVLETE) YÜK OLMAMIŞTIR. Yalnız bunu zikretmek Ordu’nun hakkını almamayı istilzam eder (Sadece bunlar dahi Ordu’nun il olma hakkının alınmamasını gerektirir)’’

Raporun sonucu ad belirtmeksizin ‘‘Ordu Mebusları’’ olarak belirtilmişti.

Böylece Ordu Giresun’un kazası olmaktan kurtulmuştu.

O dönem vekillerinin adlarını da biz söyleyelim ve minnetle yad edelim.

Ahmet Hamdi Yalman, İsmail Çamaş, Mehmet Recai Baykal, Ahmet Şevket Akyazı, Ahmet İhsan Tokgöz; Ali Canip Yöntem.

Ruhları şad olsun.

Ve yıl 2012

Ne mutlu Ordu’ya ki İçişleri Bakanı da çıkardı.

Nüfusu azalsa da halen her yönden farklı bir il Ordu.

Ve hep farklı kalacak!

(Not: O yıllara ait çok önemli bilgilerin yer aldığı söz konusu raporun tamamını sadeleştirip en kısa zamanda okuyucularımızla burada paylaşacağız)