Bahadır BAŞ
İsteğe bağlı sigorta uygulamasında neler değişecek
01.10.2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık sigortası yasası"nın 50,51 ve 52 nci maddelerinde isteğe bağlı sigortalı olabilme şartları, sigorta başlangıcı ve sona ermesi ile sigorta primleri ve ödenmesi konularını düzenlemektedir.
Yasanın 50 nci maddesinde isteğe bağlı sigorta; Türkiye"de ikamet edenler ile Türkiye"de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarının belli şartlar dahilinde uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına için isteğe bağlı prim ödemek suretiyle emekli olabilecekleri gibi sağlık hizmetlerinden de yararlanacaklar şeklindedir.
Bilindiği üzere şu anda isteğe bağlı sigorta primi ödeyen sigortalılar ancak emekli oldukları günden itibaren sağlık yardımlarından yararlanmaktadırlar. Yeni yasa ile artık bu hizmeti Genel sağlık sigortası kapsamında ödeyecekleri % 12 oranındaki primle 01.10.2008 tarihinden itibaren hemen almaya başlayacaklardır.
İsteğe bağlı sigorta uygulamasında yapılan bir başka değişiklik prim oranlarındaki artıştan dolayı ödenecek primlerde meydana gelen artıştır. İsteğe bağlı sigorta primi yasanın 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık kazancın % 32"dir. 01.10.2008 tarihinden itibaren bir sigortalının ödeyeceği en düşük miktar (638.70 x %32) 204,38 YTL olacak.
Bir başka değişiklik ise isteğe bağlı sigorta primi ödemek isteyenlerden aranan 1080 günlük zorunlu sigorta primi ödeme şartının yeni yasanın yürürlüğe gireceği 01.10.2008 tarihinden itibaren aranmayacağıdır. Kişinin zorunlu sigortaya tabi hiçbir ödemesi olmasa bile isteğe bağlı sigortalı olabilecektir.
İsteğe bağlı sigorta primi ödeyen sigortalıların dikkat edeceği hususlardan em önemlisi ait olduğu aydan itibaren en geç 12 ay içinde gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte primlerini ödemeleridir. Bu süre geçtikten sonra yapılan ödemeler sigortalılık süresinden sayılmayacaktır. İsteğe bağlı sigortalıların zorunlu sigortalılık nedeniyle prim borcunun bulunması halinde, isteğe bağlı sigortaya tabi ödenen primler öncelikle zorunlu sigortalılık nedeniyle Kuruma olan borçlarına mahsup edilecektir.
5510 sayılı yasanın önemli düzenlemelerinden biride 4857 sayılı Kanun"na göre belirlenen günlük çalışma süresinin, normal çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan(part-time) sigortalıların isterlerse aynı ay içersinde çalışmadıkları süreleri isteğe bağlı sigorta primi ile ödeyebilme imkanı getirmesidir. Ödenebilecek süreler zorunlu sigortalılığa ilişkin prim ödeme gün sayısını (30) otuz günü geçmemek üzere eklenebilecektir. Bu süreler ise 4 ncü maddenin birinci fıkrasının b bendi kapsamında (Bağ-Kur) sigortalılık süresi olarak kabul edilecektir. Burada dikkat edilecek husus ilerideki emeklilik koşullarıdır. Çünkü bir ayda 8 gün part time sigorta ile 4A (SSK Sigortalısı) kapsamında prim ödeyen kişi geriye kalan 22 günü isteğe bağlı olarak 4B (Bağkur) kapsamında ödeyebilecektir.
Bu süreler ise 4 ncü maddenin birinci fıkrasının b bendi kapsamında (4B) (Bağ-Kur) sigortalılık süresi olarak kabul edilecektir.Burada dikkat edilmesi gereken husus ilerideki emeklilik koşullarıdır.